5 фактов о сфинксе

Великого Сфинкса иногда называют восьмым чудом света древнего мира, ведь этот рукотворный великан – действительно, всемирно известный символ древнего Египта, бесконечно впечатляющий как любителей, так и ученых. Удивительный памятник позволяет заглянуть далеко назад в прошлое, а некоторые исследователи надеются, что однажды Сфинкс даже поможет нам разгадать тайны пирамид, возле которых он и находится.

Вы будете удивлены, но ученые все еще ломают головы над загадками древних египтян. В этом списке вы узнаете не только о самих секретах Гизы, но и о том, что некоторые тайны Сфинкса защищают даже власти современного Египта.

10. Утопающий в песках

Долгие годы самые известные и выдающиеся умы Западного мира не видели Великого Сфинкса всего целиком. Даже Наполеон видел только голову Сфинкса, когда прибыл в Египет еще в далеком 1798 году. Вся остальная часть каменного изваяния уже тогда была погребена в песок. Только благодаря настойчивости французского инженера Эмиля Барэза (Emil Baraize) статуя была раскопана почти полностью, явив себя миру в своем нынешнем виде впервые за тысячи лет.

Многие исследователи опускали руки, но Барэз посвятил своей миссии больше 10 лет и избавил огромную статую Сфинкса от огромного количества песка, окружившего и покрывшего большую часть тела мифического зверя. Во всей красе и славе памятник предстал перед мировой общественностью в 1936 году.

Среди некоторых видных ученых прошлых веков, которые тоже приступали к весьма масштабным раскопкам, но позже бросали свою затею, были Джованни Кавиглия (Giovanni Caviglia, ведущий египтолог конца 18 и начала 19 века), Август Марьет (Auguste Mariette, уважаемый французский египтолог 19 века), и Гастон Масперо (Gaston Maspero, признанный египтолог начала 19 века).

9. Вырезанный из одного монолита
Древний Сфинкс был высечен из одного цельного фрагмента известняковой породы, и готовая скульптура составляет 73 метра в длину и 20 метров в высоту. Согласитесь, это впечатляющие размеры для монолита! Хотя нынешние габариты памятника несколько больше оригинальных из-за дополнительных каменных блоков. Великий Сфинкс из Гизы – это крупнейший известный науке Сфинкс.

Сказать, что это удивительное достижение в истории строительства и архитектуры, было бы недостаточно хвалебно. Недаром некоторые теоретики даже предполагают, что знаменитые пирамиды и Сфинкс появились в Египте не без вмешательства внеземных цивилизаций, ведь все эти строения, действительно, опережали свое время. Будь то настоящие инопланетяне или просто давно забытые и утраченные технологии древней культуры, все египетские памятники истории достойны особенного внимания и признания.

Даже Храм Сфинкса, построенный неподалеку от самой скульптуры, был и остается феноменальным сооружением из блоков, общий вес которых превышает 200 тонн. Храм строился одновременно с самим Сфинксом, и ученые до сих пор не до конца понимают, каким образом древним египтянам удалось организовать такое масштабное строительство.

8. Никто не знает, кто же именно построил Великого Сфинкса
Строительство Сфинкса было грандиозным мероприятием, но ни снаружи, ни внутри комплекса ученые не обнаружили ни единого упоминания о том, кто же ответственен за создание этого памятника, с какой целью и когда именно его начали высекать из камня.

Многие приверженцы классических теорий и самые признанные египтологи настаивают на том, что возведение монумента затеял именно фараон Хафра. К такому выводу исследователи пришли благодаря упоминаниям этого правителя на каменной плите, обнаруженной между лапами гигантского Сфинкса. Табличку прозвали «Стелой Сна», и вокруг нее до сих пор ходит много споров. Вдобавок многие археологи утверждают, что Сфинкс был отчасти высечен по образу и подобию фараона Хафра, хотя ряд других ученых считает подобные заявления безосновательными.

Так или иначе, мы до сих пор не знаем точно, кто же именно начал строительство Великого Сфинкса, а Стела Сна может свидетельствовать разве что о том, кто причастен к появлению самой плиты.

7. Если верить древним текстам, Великий Сфинкс разговаривал с фараоном Тутмосом IV

Согласно древнеегипетской легенде, прежде чем Тутмос IV стал правителем великой империи, во время охоты он решил отдохнуть в тени головы Великого Сфинкса, который уже тогда был по самую шею погребен под песком. Сказка гласит, что во сне Тутмосу явилось божество, воплощенное в мифическом существе со львиным телом, и заговорило со спящим царевичем. Сфинкс пообещал юноше, что если тот расчистит засыпанную песком статую, он станет следующим фараоном. Тутмос был родом из королевской семьи, но изначально он не должен был стать преемником своего отца.

Проснувшись, царевич принялся копать и расчищать песок вокруг шеи и головы каменного зверя до тех пор, пока не добился настоящего успеха в этом деле. Как мы знаем и из фольклора, и из истории божество сдержало свое слово, ведь Тутмос в итоге таки стал правителем древнего Египта. Сказание было начертано на той самой Стеле Сна, каменной плите, лежащей между лапами Великого Сфинкса.

6. Второй Сфинкс…

Не исключено, что огромное количество египетских артефактов, покоящихся под многовековыми песками пустынь, все еще ждет дня своего открытия. Возможно, археологи найдут еще сотни других строений и скульптур, которые сейчас сокрыты под землей. Некоторые исследователи даже утверждают, что где-то в Египте есть еще один Великий Сфинкс, по величине и значимости легко сравнимый с тем, который находится в Гизе.

Писатели и египтологи Джерри Каннон и Малкольм Хаттон (Gerry Cannon, Malcolm Hutton) в этом практически уверены, и прямо сейчас они разыскивают доказательства этой теории, изучая огромное количество письменных источников в надежде напасть на след забытого монумента. Второго Великого Сфинкса хотят найти по довольно простой причине – на большинстве древних художественных работ сфинксы всегда изображались парами. Именно поэтому некоторые археологи предполагают, что рядом с известным нам Сфинксом из Гизы когда-то стоял (лежал) еще один такой же. Возможно, по какой-то причине он был уничтожен, но египтологи надеются найти хотя бы какие-то руины, подтверждающие его былое существование. Говорят, что парами этих существ строили как воплощение союза бога Солнца и бога Луны.

5. Великий Сфинкс существовал от начала времен
Как мы уже выяснили, об инициаторе создания Великого Сфинкса неизвестно почти ничего, и только Стела Сна гласит, что памятник был здесь всегда, еще с «первого времени», называемого еще как Зепи Тепи (момент творения всего сущего). Согласно древнеегипетским текстам, в период Зепи Тепи боги жили среди людей, и то были золотые времена для всех.

Конечно же, большинство ученых уверено, что это всего лишь древняя сказка, хотя есть и такие историки, которые полагают, что старая легенда не лишена смысла. Один из таких египтологов – Роберт Боваль (Robert Bauval), и он потратил десятилетия жизни на изучение Великого Сфинкса Гизы, его происхождения и предназначения. Труд Боваля, известный под названием Теория корреляции пояса Ориона (Orion Correlation Theory), основан на предположении, что Сфинкс и пирамиды Гизы взаимосвязаны с астеризмом в созвездии Ориона. Боваль считает, что примерно в 10 450 году до нашей эры расположение пирамид соответствовало поясу Ориона практически идеально.

Если теория египтолога верна, это значит, что Великому Сфинксу уже почти 12 500 лет, что намного больше, чем принято считать в научных кругах. В следующем пункте вы познакомитесь с другим известным и уважаемым экспертом, который также утверждает, что древнему памятнику почти 12,5 тысячи лет. Причем свое мнение этот ученый никоим образом не связывает с теорией Боваля.

Հանրահաշիվ9

39.)
ա․) y=-3x2
y=-3(1)2 y=-3 y=-3(-1)2 y=-3


բ․) y=-0,5x2
y=-0,5(1)2
y=-0,5
y=-0,5(-1)2
y=-0,5

x1-1
y-0,5-0,5


գ․) y=-0,1x2
y=-0,1(1)2
y=-0,1
y=-0,1(-1)2
y=-0,1

x1-1
y-0,1-0,1

դ․) y=-2 1/2x2
y=-2 1/2(1)2
y=-2 1/2
y=-2 1/2(-1)2
y=-2 1/2

x1-1
y-2 1/2-2 1/2

ե․) y=-200x2
y=-200(1)2
y=-200
y=-200(-1)2
y=-200

x1-1
y-200-200


զ․) y=-400x2
y=-400(1)2
y=-400
y=-400(-1)2
y=-400

x1-1
y-400-400

40.)
y=-x2

ա․)
y>0 չի համապատասխանում
բ․)
y0 y=-1
x(-(-∞+,∞)
գ․)
y<-1
x(-(-∞+,-1) U (1,+∞)
դ․)
y-4
x(-(-∞,-2] U [2,+∞)

41.)
y=-0,1x2
ա․)
x>0
(-(0,-∞)
բ․)
x0
(-[0,-∞)

գ․)
x-2
(-[-0,4-∞)
դ․)
x-2
(-[0,4-∞)
43.)

ա․)
y=-10x2
A(3;90)
90=-10(3)2
90=-10*9
90=-90 չի համապատասխանում
B(-4;-160)
-160=-10(-4)2
-160=-10*16
-160=-160 համապատասխանումա
C(0,2;0,4)
0,4=-10(0,4)2
0,4=-0,4

բ․)
y=0,1x2
A(-2;0,4)
0,4=-0,1(-2)2
0,4=-0,1*4
0,4=-0,4 չի համապատասխանում
B(-5;8,5)
8,5=-0,1(-5)2
8,5=-0,1*25
8,5=-2,5 չի համապատասխանում
C(4;-1,6)
-1,6=0,1(4)2
-1,6=0,1*16
-1,6=-1,6 համապատասխանումա

44.
ա․) y=-3x2 (t;-3)
-3=-3x2
-x2=3-3
-x2=1

բ․) y=-0,2x2 (0,2;t)
y=-0,2(-0.2)2
y=-0,2*0,04
y=-0,008

Կրկնողություն

Մեր շրջապատող աշխարհում կան ֆիզիկական մարմիններ և տարբեր տիպի ճառագայթներ ։ Բոլոր ֆիզիկական մարմինները կազմված են նյութերից։ Բոլոր ֆիզիկական մարմինները ունեն զանգված (m) և ծավալ (V): Այն ինչից կազմված են բոլոր ֆիզիկական մարմիններն ու առարկաները կոչվում է նյութ։ Նյութը փագրագույն մասնիկների (ատոմ, մոլեկուլ, իոն) փոխազդեցության արդյունքն է իրեն բնորոշ -բաղադրությամբ
– կառուցվածքով
– հատկություններով
– զանգվածով և ծավալով օժտված։
Ներկայումս հայտնի է 30մլն նյութ։

36.)
ա․) y=ax² (a≠0)
D(y)=(-∞,0]U[0,+∞)
բ․) a>0 ապա | և ||
a<0 ապա ||| և |V
գ․) y=ax²
y=3(x)² = y=3x²
y=3(-x)² = y=3x²
զույք էն։
դ․) y=ax² (0,0)
ե․) y=ax² բանավոր
զ․) y=10x² և y=0,5x²=| և ||
y=-5x² և y=-0,5x²=||| և |V
37.)
ա․)y=10x²-աճող x(-[0,+∞)
բ․)y=-5x²-նվազող x(-[-∞, +0)
գ․)y =-0,5x²-նվազող x(-[-∞, +0)
դ․)y=0,5x²-աճող x(-[0,+∞)
38.)
ա․) y=-2x²
x=0 y=0
x=-0,6 y=-2*0,36 y=-0,72
x=1,4 y=-2*1.96 y=-3,92

x0-0,61,4
y0-0.72-3,72

բ․)
y=-0,5x²
x=-2 y=-0,5*4 y=-2
x=-1,5 y=-0,5*2,25 y=-1,125
x=-1 y=-0,5*1 y=-0,5
x=-0,5 y=-0,5*0,25 y=-0,125
x=0 y=-0,5*0 y=0
x=0,5 y=-0,5*0,5 y=-0,125
x=1 y=-0,5*1 y=-1
x=1,5 y=-0,5*2,25 y=-1,125
x=2 y=-0,5*4 y=-2

x-2-1,5-1-0.500,511,52
y-2-1,125-0,5-0,1250-0,125-0,5-1,125-2

Գործնական աշխատանք․ նյութերի հատկութունները՝ ֆիզիկական քիմիական, ֆիզիոլոգական

Նյութերի հատկությունները լինում են երեք տեսակի՝ ֆիզիկական, քիմիական, ֆիզիալոգական։
Նյութի հատկությունները այն հայտկանիշներ են, որոնցով նյութերը նման են իրար կամ տարբերվում։ Նյութի ֆիզիկական հատկությունները դիտարկում են կամ չափում են առանց նոր նյութ ստանալու։ Ֆիզիկական նյութերը լինում են տարբեր վիճակների։ Դրանց ասում են ագրեգատային վիճակներ։ Ագրեգատային վիճակները լինում են տարբեր, բայց ամենակարևորները հետևյալներն էն՝ հեղուկ, պինդ, գազային, ամորֆ, պլազմա։ Ֆիզիկական հատկություններից են հոտ և համը, պլաստիկն ու խտությունը։

Նյութի անվան.Ագրեգ. վիճակըԳույնըՀոտըՀամըԽտությունը գ/մլԼուծ. ջրումtհալմ. tեռմ.Ջերմա. Էլեկտրա. հաղորդակցությունՊլաստ.
Ջուր H2O անօրգանականհեղուկ10-100
Արծաթ Ag անօրգանականպինդարծաթագույն10,52167-961++
Երկաթ Fe անօրգանականպինդարծաթագույն7,871539-2870++
Ոսկի Au անօրգանականպինդոսկեգույն19,31063-2880++
Պղինձ Cu անօրգանականպինդկարմիր8,961083-2543++
Կերակրի աղ NaCl անօրգանականպինդսպիտակ+2,17+801-1465
Ալյումին Al անօրգանականպինդարծաթագույն2,70660-2500++
Կավիճ CaCO₃ օրգանականպինդսպիտակ2,71Քայքայվում է
Պղնձաջասպ CuSO4 անօրգանականպինդերկնագույն2,28+Քայքայվում է++
Ածխաթթու գազ CO2 օրգանականգազային0,00198քիչ-78,5
Շաքար C₁₂H₂₂O₁₁ օրգանականպինդսպիտակ+1,59+185-քայքայ.
Էթիլ սպիրտ C2H5OH օրգանականՀեղուկ++0,79+-114-78
Քացախաթթու CH₃COOH օրգանականհեղուկ++    1,05+17-118
Ացետոն C₃H₆O օրգանականՀեղուկթափանցիկ++0,79+-95-56

հայոց լեզու

.Լրացրու բաց թողած տառերը:

Աշուն է, զովաշունչ ու պայծառ մի ոսկեփայլ աշուն, ինչպիսին լինում է Արարատյան դաշտում: Ողկույզներով ծանրաբեռնված խաղողի այգիները
փայլփլում են խայտաբղետ գույներով: Ծիրանագույն դեղծը, բուրումնավետ
սերկևիլը ժպտում են իրենց երփներանգ սաղարթների գրկում: Ամենից գեղեցիկը թերևս արծաթազօծ փշատենին է՝ թավշապատ տերևներով, յուրօրինակ պտղով: Նրանց խիտ շարքերը ձևվում են ընդարձակ այգիների երկայնքով, ասֆալտապատ ճանապարհների եզրերով:

2. Փակագծերում տրված տարբերաներից ընդգծի՛ր ճիշտը։

Ես քեզ (առնվազն, առնվազը) ութ անգամ զանգահարել եմ, բայց դու չես պատասխանել։

Բոլորը (հոտնկայս, հոտնկաց) ծափահարում էին պատանի ջութակահարին։

Ցերեկը ես (մեծ մասամբ, մեծամասամբ) տանն եմ լինում։

Մենք նրան (ազգովի, ազգովին) ընտրեցինք նախագահ, բայց նա շուտով կորցրեց ժողովրդի վստահությունը։

Մրցույթի արդյունքներն (առայժմ, առայժմս) չեն հրապարակվել, բայց ես չեմ կասկածում իմ հաղթանակին։

Մեր փողոցի նոր գետնանցումը (արդեն, այլևս) գործում է։

Հայոց լեզու

1)Գտնե՛լ, թե որ շարքերում են բառերը դասավորված այբբենական կարգով։

1. այգաբաց, այգեբաց, այգեգործ, այգեգործություն, այգեպան
 2. բախտ, բախտավոր, բակ, բաղադրիչ, բաղաձայն
 3. թավիշ, թատերագետ, թարգմանել, թարթիչ, թիթեռ
4. լավատես, լավորակ, լեգենդ, լեռնային, լեռնալիճ
5. երանգ, երանելի, երաշխիք, երաշտ, երգ
6. զանգ, զավակ, զարդարել, զարմանալ, զբաղվել
 7. կատու, կարապ, կղզի, հազար, հաղթել
8. անձնական, աստիճան, աստղ, աստղազարդ, աստղանիշ
9. գեղեցիկ, գետեզր, գերկարճ, գինեթաս, գիպս
10. ծանրորդ, կենցաղ, կղմինդր, համար, համարակալել

Վարժություն 1։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով է կամ ե։
 Այգետ, այժմեական, անէական, անպատեհ, առէջ, առօրեական, անվրեպ, գոմեշ, գրեթե, դողէրոցք, ելևէջ, երբևէ, երբևիցե, էլեկտրաէներգիա, էմալե, ինչևէ, ինչևիցե, լայնէկրան, խեցի, կրետ, հէկ, հապճեպ, հիպոթեզ, հյուլե, հնեաբան, մանանեխ, մանրէ, միջօրեական, որևէ, որևիցե, պոեմ, սեթևեթել, վայրէջք, տիեզերք, տոթակեզ, տրիոլետ, քրիստոնեական։
 

 Վարժություն 2։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով օ կամ ո։

Ականջօղ, ամանորյա, ամենօրյա, անօգնական, անօթևան, անորոշ, ապօրինի, արծաթազօծ, բացօթյա, բնօրրան, գազօջախ, գիշերուզօր, գիշերօթիկ, զորք, լավորակ, կեսօր, հանապազորդ, հանապազօրյա, հոգս, հօդս ցնդել, հոտնկայս, մեղմօրոր, մեղմորեն, միօրինակ,, նախորոք, ոսկեզօծ, ջրօրհնեք, վաղորդայն, վաղօրոք, տասնօրյակ, տարորոշել, տափօղակ, օրըստօրե, օրորել։ 

                                                                            
Վարժություն 3։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով ը տառը։

Ակնդետ, ակնթարթ, անակնկալ, անընդհատ, առընթեր, առնչվել, գույնզգույն, դասընթաց, դասընկեր, երկընտրանք, ինքնըստինքյան, լուսընկա, խոչընդոտ, կորնթարդ, համընկնել, հյուրընկալ, ձեռնտու, ճեպընթաց, մերթընդմերթ, նորընտիր, որոտընդոստ, սրնթաց, ունկնդիր։

Վարժություն 4։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով յա, իա, եա։  Հեքիաթ, ակացիա, բամիա, այծյամ, էներգիա, Անդրեաս, եղյամ, էքսկուրսիա, խավիար, կղզյակ, Սուքիաս, կրիա, միլիարդ, վայրկյան, Բենիամին, մումիա, Սիսիան, փասիան, միմյանց, Արաքսյա, դաստիարակ, լիարդ, քիմիա, օվկիանոս, անցյալ, Ազարիա, Անանիա, Եղիա, Եղիազար, Երեմիա, հեծյալ, Զաքարիա, Մարիամ, Ամալիա, Օֆելյա։ 

Վարժություն 5։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով յոիոեո։

Ամբիոն, աքսիոմ, բրաբիոն, լեգիոն, հետիոտն, արդյոք, մարմարիոն, թեորեմ, մեդալյոն, միլիոն, ակորդեոն, չեմպիոն, պանսիոնատ, Սրապիոն, տրիլիոն, օրյորդ ավիացիոն, ինդուկցիոն, ամեոբա, քամելեոն։

Վարժություն 6։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության գրելով յ տառը։

Կայուն, հայելի, Միքայել, զրոյական, էություն, նայել, վայելել, գայիսոն, էակ, ատամնաբույժ, Ռաֆայել, միայն, պոեմ, պոետ, միասին, հիանալ, թեյել, խնայել, հիանալ, որդիական։


Վարժություն 7։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով բ, պ կամ փ։ Գաբրիել, սփրթնել, սպրդել, դարպաս, դարբին, շամփուր, երբ, իբրև, խաբել, խարխափել, Հակոբ, համբերել, ջրարփի, համբույր, փրփուր, հապճեպ, հափշտակել, հարբել, նուրբ, շաբաթ, որբ, Սերոբ, ապշել, սուրբ, սրբել, հղփանալ, ուրբաթ, Քերոբ, թպրտալ, աղբանոց, ցայտաղբյուր, եղբայր, ողբ։ 

Վարժություն 2։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով գ, կ կամ ք։ Անգամ, ավագ, կողպեք, գոգ, երգ, զուգել, թագավոր, վարակել, թարգմանել, կարագ, կարգ, հագնել, հանքափոր, հոգնել, հոգի, հոգնակի, ձագ, ձիգ, տարերք, ճիգ, ճրագ, մարագ, մարգարե, մարգարիտ, փեղկ, տրտմաշուք, փողք, նորոգել, շոգ, ոգի, բազրիք, պատարագ, պարգև, սուգ, արտասուք, փակցնել, թաքցնել, ուրագ, օգնել, Օգսեն, վարուցանք, քսուք, օգուտ։

Վարժություն 8։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով դ, տ կամ թ։

Աղոթք, արդար, արդեն, արդյոք, արդյունք, թփուտ, արդուկ, բարդ, բերդ, բուրդ, դադար, դրդել, երթիկ, երդում, զարդ, լաջվարդ, զվարդ, լերդանալ, լյարդ, խնդիր, խորդուբորդ, թուղթ, կարդալ, կենդանի, հաղորդել, պատգարակ, մարդ, նյարդ, սթափվել, թատերական, Նվարդ, որդ (ճիճու), որթ (խաղողի վազ), որդի, վարդ, Վարդան, վարդապետ, շքերթ, Վարդգես, վրդովել, օդ, օրիորդ, գնորդ, ժողովուրդ, խրտվիլակ, ընդամենը, ընդհակառակը, փարթամ, ընդհանուր, ընդունակ, ընդունել, ընդարմանալ։ 

Վարժություն 9։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով ձ, ծ կամ ց։

Արձակուրդ, ասացվացք, ընդարձակ, ատաղձագործ, գլուխկոնծի, համարձակ, բարձ, բարձել, թխվածք, բարձր, խցկել, առանցք, դաղձ, դարձ, կցկտուր, դեղձ, դեղձանիկ, հանդիպակաց, դերձակ, դերձան, խուրձ, ձվաձեղ, հանդերձ, հինավուրց, լպրծուն, հարձակվել, համբարձվել, Համբարձում, փայծաղ, որձ, վարձ, ուրց, փորձ, օձ, օձիք։

Վարժություն 10։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով ջ, ճ կամ չ։

Աղջիկ, ամբողջ, թարթիչ, աջ, ծխամորճ, առաջ, աճպարար, գոճի, խոճկոր, առաջին, կոճկել, առաջնորդ, արջ, զիջել, թռչել, թրջել, իջնել, կարկաչել, մեջ, միջև, մեջք, ողջ, մուրճ, ողջույն, մահճակալ, առողջ, ոչիլ, կաչաղակ, վերջ։ 

Վարժություն 11։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով ղ կամ խ։

Աղբյուր, աղջիկ, խրոխտ, աղտ (կեղտ), ախտ (հիվանդություն), հախճապակի, աղքատ, բողկ, տախտակ, գաղթ, դաղձ, կմախք, դեղձ, դեղձանիկ, եղբայր, զեղչ, թուղթ, կեղտ, կողպեք, կողք, հաղթել, տաղտկալի, հղկել, ճեղք, կխտար, մաղթել, մեղք, մղկտալ, շաղկապ, շղթա, թուղպ, ողբ, ողջ, ողկույզ, ցողաթաթախ, պղտոր, ուղտ (սապատավոր կենդանի), ուխտ (երդում, դաշինք), փեղկ, ծղնի, փողք, քաղցր, սանդուղք, ծխնելույզ, փախչել, սեղմել։

 Վարժություն 12։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով ր կամ ռ։

Վառվռուն, ախորժակ, բարբառ, խռխռալ, գանգուր, կենսաթրթիռ, թրթուր, կարկառել, երկնակարկառ, սարսուռ, ճանկռել, դռդռալ, կռճիկ, արժանի, ճռճռալ, արհամարհել, գրգիռ, խրճիթ, կրծել, խոշոռ, խոժոռ, թռվռալ, խռթխռթալ, ծռմռել, փռփռալ, փրփրել, փորփրել, քրքրել։

Վարժություն 13։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով վ կամ ֆ։

Ավտոմեքենա, օվկիանոս, կարտոֆիլ, թավշյա, նավթամուղ, հարավային, կաքաֆ, ասֆալտ, հավք, գովք, զավթել, թովչանք, կաթվածահար, խռովք, հավք, սֆինքս, փլավ։ 

Վարժություն 14։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով հ տառը։

Ընդհանուր, ընդամենը, դազգահ, արհեստ, խոնարհ, հայթայթել, ապաշխարել, խորհուրդ, ընդհուպ, անհեթեթ, ճանապարհ, շնորհ, հեղեղ, խոտհարք, հեղհեղուկ, շնորհակալ, աշխարհագրական, մահճակալ, խոնարհաբար, նշխար, խորհրդատու, Հովաննիսյան, հեկեկալ, ճանապարհորդ, շնորհաշատ, արհամարհել, խորհել, օրհնանք։ 

Վարժություն 15։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով և կամ եվ։

Ուղճար, ագեվազ, սերկևիլ, գերեվարել, գինեվաճառ, կարևոր, գինեվարպետ, դափնեվարդ, ոսկևորել, կարեվեր, հոգեվարք, հոգեվիճակ, ոգևորել, հարևան, ոսկեվազ, ոսկեվարս, արևելաեվրոպական, իջևանել։

Վարժություն 16։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով մեկ կամ կրկնակ բաղաձայն։
Անդորր, բալլադ, պտտահողմ, բերրի, տայատեսակ, մրրիկ (հողմ), մրրիկ (հացաբույսերի հիվանդություն), տարրական, տոննա, սովալլուկ, տարրորոշել, այբբենական, երեսրբիչ, երրորդ, հինգերորդ, չորորդ, անդորագիր, հովվասուն, ուղևոր, հողական, հովանոց, ուղղակի։

Վարժություն 17։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով բաց թողած տառերը (մ-ն, ժ-շ, զ-ս)։
ա) Ամբաստանել, ըմպանակ, ամբար, անբարիշտ, շամփուր, զամբյուղ, ամբարձիչ, ամբարտակ, շիմպանզե, ամբարտավան, ամբիոն, ամբոխ, ամբողջ, ամպամած, անփոփ, ամֆիթատրոն, անբասիր, բամբակ, բամբուկ, թմբուկ, գամփռ, դամբարան, ըմբոստ, ըմբռնել, թմբլիկ, համբավ, անբավ, ճամբար, ճամփորդ, ճանապարհ, չեմպիոն, սիմֆոնիա, սմբակ, սուսամբար, փամփուշտ։  բ) Ապառաժ պատշգամբ, գույժ, դժխեմ, դշխո, երաշտահավ, խոժոռ, խոշոր, հուժկու, դրժել, նաժիշտ, օժտել։ գ) Ավտոբուս, գիպս, բզկտել, վազքուղի, նարգիզ, համհարզ, հիպնոս, որպես, ֆիզկուլտուրա։

Քիմիա 9

Դաս 1. ☆- Ծանոթացում միմյանց հետ,դասընթացի ծրագրի, նախագծերի, գնահատման սկզբունքների հետ:

☆- Մարդկությանը հուզող հիմնախնդիրները, քիմիա գիտության դերը հիմնախնդիրների լուծման գործում:

էներգետիկ հիմնախնդիր, մաքուր ջրի հիմնախնդիր, մաքուր օդի հիմնախնդիր

☆- Առողջ ապրելակերպի սկզբունքները:

էկոլոգիական մաքուր և օգտակար ուտելիք, առողջ քուն 8 ժամ, մարմնակրթություն և պահպանել հիգիենայի կանոնները, վատ սովորություններից ազատվել օրինակ՛ ծխել, խմել, ընդունել նարկոտիկներ, ստրեսային իրավիճակներից դուրս գալ կատակով։

☆- Սովորողի օրվա, շաբաթվա, ամսվա աշխատակարգը: