Փորձի նկարագրությունը
Սկզբում մենք վառեցինք լուցկին, իսկ հետո վառեցինք մոմը։ Այնուհետև մոմը դրեցինք ջրով լի տարայի մեջ, իսկ սրվակը դրեցինք մոմի վրա։ Մոմը որոշ ժամանակ անց հանգեց, իսկ սրվակի 20 սմ-ից 4 սմ ջուր լցվեց սրվակի մեջ, որովհետև թթվածինը օդի 1/5 մասն է։
Մենք այս փորձից հասկացանք, որ առանց թթվածնի չի կարող այրում լինել։ Մենք իմացանք, որ օդի 21%-ը թթվածին է, 78%-ը ազոտ, իսկ 1%-ը իներտ գազեր։
Сегодня в рамках проекта – ,,Производственный туризм,, мы с учителем русского языка -Ани Аветисян, технологом – Шушан Сардарян и виноделом – Артаком Рштуни направились на завод ,,Даргет,, , где для нас был организован тур главным пивоваром завода ,,Даргет,,.
Мы познакомились с технологиями приготовления пива, узнали о тех сортах ячменя, которые используются в производстве. Узнали о сортах и вкусовых отличиях. Мы выяснили, что есть пиво со вкусом цитрусовых, кофе, с горьким и со сладким привкусом.
Нам рассказали историю возникновения напитков – Эль и пиво… , представили разницу между элем и пивом.
Мы в свою очередь сравнили технологии приготовления пива с технологиями приготовления вина, ведь в комплексе ,,Мхитар Себастаци,, мы готовим вино и оно получается очень и очень вкусным.
Эта история случилась давным-давно в далекой Лапландии, где живет Санта Клаус.
В повозке у Санты Клауса было восемь оленей, но двоя из них все время ссорились. Одного звали Дэшер, а второго – Дансер. Дэшер и Дансер больше всех любили сладости и Санта всегда угощал каждого вкусняшками. Но в упряжке каждый из них хотел был первым, и они все время сбивали всех оленей с такта и упряжку то и дело подбрасывало из стороны в сторону. И как-то из-за их озорства Санта чуть было не выпал из нее. Тут Санта рассердился не на шутку и решил каждому на шею повесить колокольчики, чтоб во время путешествия к детям, раздавалась волшебная новогодняя мелодия, ну а кто мелодию испортит, того он лишит сладостей. Несмотря на лидерство, Дэшер и Дансер оглянулись, и идея Санты Клауса им очень понравилась. Они решили быть вместе первыми, кто поздравит детишек и весь Мир с волшебной музыкой.
С тех пор стали они жить дружно и во всем друг другу помогать, да еще и подпевать под звук колокольчиков.
Լույսն էր մեռնում, օրը մթնում.
Մութը տնից տուն էր մտնում.
Ես տեսա քեզ իմ ճամփի մոտ,
Իմ մտերի՛մ, իմ անծանո՛թ։
Աղբյուրն անուշ հեքիաթի պես
Իր լույս երգով ժպտում էր մեզ.
Դու մոտեցար մեղմ, համրաքայլ,
Որպես քնքուշ իրիկվա փայլ։
Անակնկալ բախտի նըման,
Հայտնվեցիր պայծառ-անձայն.
Անջատվեցինք համր ու հանդարտ,
Կյանքի ճամփին մի ակնթա՜րթ…
Ցրտահա՜ր, հողմավա՚ր.
Դողացին մեղմաբար
Տերևները դե ղին,
Պատեցին իմ ուղին…
Ճաճանչները թոշնան…
Կանաչներիս աշնան —
Իմ խոհերը մոլար՝
Ցրտահա՜ր, հողմավա՜ր…
Կրակներըս անցան,
Ցուրտ ու մեգ է միայն.
Անուրջներըս երկնածին
Գնացի՜ն, գնացի՜ն…8․ բվսդֆգհւյիկօլպ;
1. Բացատրե՛ք «ատոմ» բառի իմաստը և տվե՛ք նրա սահմանումը:
Ատոմ բառը հունարենից թարգմանաբար նշանակում է անբաժանելի։
Ատոմները նյութի փոքրագույն, քիմիապես անբաժանելի մասնիկներն են:
2. Պատկերացրե՛ք, որ ձեր ձեռքին կախարդական փայտիկ է, և դուք փոխարկում եք ա) քարը` ավազի, բ) թթվածինը` օզոնի, գ) սառույցը` գոլորշու: Ո՞ր դեպքում եք դուք քիմիական փոխարկում կատարել:
բ) թթվածինը` օզոնի
3. Հետևյալ նյութերից որո՞նք են պարզ` ջուր, օզոն, պղինձ, թթվածին, ազոտ:
ազոտ-N
օզոն-O3
թթվածին-Օ2
4. Լրացրե՛ք բաց թողած բառը. «Քիմիական տարրը միատեսակ հատկություններով օժտված որոշակի տեսակ է»:
5. Ո՞ր պնդումն է վերաբերում 1. պարզ նյութին, 2. բարդ նյութին.
ա) ջուրը կազմված է ջրածնի և թթվածնի ատոմներից,
բ) մեխը պատրաստված է երկաթից,
գ) ածխաթթու գազը կազմված է ածխածնի և թթվածնի ատոմներից,
դ) մատիտի գրաֆիտը կազմված է ածխածնի ատոմներից,
ե) շաքարը կազմված է ածխածնի, թթվածնի և ջրածնի ատոմ
1. պարզ նյութին – բ) մեխը պատրաստված է երկաթից, դ) մատիտի գրաֆիտը կազմված է ածխածնի ատոմներից։
2. բարդ նյութին – ա) ջուրը կազմված է ջրածնի և թթվածնի ատոմներից, գ) ածխաթթու գազը կազմված է ածխածնի և թթվածնի ատոմներից, ե) շաքարը կազմված է ածխածնի, թթվածնի և ջրածնի ատոմ։
Նախակենդանիները մանրադիտակային չափեր ունեցող միաբջիջ օրգանիզմներ են, որոնց մարմինը կազմված է մեկ բջջից, սակայն այն կատարում է ամբողջական օրգանիզմի ֆունկցիաներ՝ մարսողական, արտազատական, շարժողական և այլն։ Նրանցից են ամեոբան, հողաթափիկ ինֆուզորիան, մտրակավորները, վոլվոքսը:
Նախակենդանիների մեկ բջիջը համարվում է ամբողջական օրգանիզմ. այն կարող է ինքնուրույն տեղաշարժվել, սնունդ ընդունել, պաշտպանվել կենդանիներից և այլն։ Բացի բոլոր բջիջներին բնորոշ օրգանոիդներից, ինչպիսիք են միտոքոնդրիումները, էնդոպլազմային ցանցը և այլն, նախակենդանիներն ունեն իրենց բնորոշ սեփական օրգանոիդները, ինչպես՝ շարժողական, մարսողական, արտազատիչ: Նախակենդանիները բազմանում են անսեռ և սեռական ճանապարհով։ Որոշ ներկայացուցիչների մոտ նկատվում է անսեռ և սեռական բազմացման եղանակների հերթափոխություն։
Նախակենդանիները կարող են առաջացնել մի շարք հիվանդություններ ՝ քնախտ, դիզինթերիա, մալարիա:
Քնախտ հիվանդություն: Հանդիպում է Կենտրոնական, Արևմտյան և Արևելյան Աֆրիկայի մի շարք շրջաններում։ Քնախտի փոխանցողը ցեցե ճանճն է։ Քնախտի տարատեսակ կա Աֆրիկայի արևելյան մասում։ Այդ տեսակով հիվանդանում են նաև որոշ կենդանիներ (անտիլոպներ, այծեր և այլն), փոխանցողը գլոսինա մորսիտանս ճանճն է։ Վարակված ճանճի օրգանիզմում տրիպանոսոմները կարող են պահպանվել 2–3 ամիս։ Քնախտի գաղտնի շրջանը տևում է 2–3 շաբաթ։
Հիվանդությունն սկսվում է հանկարծակի, արտահայտվում կրկնվող տենդով, անցողիկ այտուցներով։ Մաշկի վրա առաջանում է ցան, մեծանում են ավշային, հատկապես պարանոցային, հանգույցները։ Հիվանդության երկրորդ շրջանին խիստ բնորոշ են քնկոտությունը, հոգնածությունը, գլխացավը, խիստ հյուծվածությունը։ Այդ շրջանը կարող է տևել 4–8 ամիս։ Ծանր դեպքերում մահը վրա է հասնում կոմայի կամ զուգակցող այլ հիվանդությունների հետևանքով։
Դիզենթերիա հիվանդություն: Դիզենտերիան հունարենից թարգմանած «դժվարացում», «խանգարում», գերազանցապես հաստ աղու ախտահարմամբ ուղեկցվող սուր կամ խրոնիկական կրկնվող ինֆեկցիոն հիվանդություն։ Տարբերում են մարդու և կենդանիների դիզենտերիա։ Մարդկանց մոտ դիզենտերիան լինում է բակտերիալ և ամեոբային։
Մալարիա հիվանդություն: Մալարիան վարակիչ պրոտոզոային հիվանդություն է. բնորոշվում է պարբերաբար ընթացող տենդային նոպաներով, հետզհետե աճող սակավարյունությամբ, պարենքիմային օրգանների (փայծաղ, լյարդ) և ոսկրածուծի ախտահարմամբ, երկարատև ընթացքով ու կրկնվելու հատկությամբ։ Հարուցիչը պլազմոդիում սեռի միաբջիջ նախակենդանիներն են, որոնք իրարից տարբերվում են մորֆոլոգիապես և առաջացրած հիվանդության բնույթով։ Մալարիայի մակաբույծներն անցնում են զարգացման երկու փուլ՝ անսեռ և սեռական։ Շիգոգոնիայի դեպքում վարակված մոծակի խայթոցի ժամանակ թքից մարդու արյան մեջ են անցնում պլազմոդիումների սպորոզոիտներ, որոնք արյան կամ ավիշի հոսքով հասնում են լյարդի բջիջներ, ուր կատարվում է հյուսվածքային շիզոգոնիա։ Հիվանդության շատ ծանր ընթացքի դեպքում, բացի երիտասարդ շիզոնտներից, արյան մեջ հայտնաբերվում են նաև կիսահասուն, հասուն և այլ ձևեր։
Տիգրան Պապայան 